کوردستان لە بەڵگەنامەیەکی نهێنی حکوومەتی بریتانیا – ١٨ی نۆڤامبەری ١٩١٨

بەڵگەیەکی گرینگ کە دەری دەخات هەتا چ ڕادەیەک کوردستان قوربانی دەست و سیاسەتی کۆلۆنیالیستی بریتانییەکان بووە.
ئەمە بەڵگەنامەیەکی نهێنی حکوومەتی بریتانیایە بە ڕێکەوتی ١٨ی نوڤامبەری ١٩١٨.

دابەزاندنی دەقی تەواوی بەڵگەنامەکە

————————————————–

نهێنی
بەشی هەواڵگری سیاسی، فەرمانگەی دەرەوە.
تایبەت I.
یاداشتنامە
لە بەرچاو گرتنی سەقامگیری تورکیا و نیمچە دوورگەی عەرەبی .

کوردستان (لە چوارچێوەی ئەو سنوورانەی کە لە سەرەوە لە بەشی یەکەم، سێیەم ، ٤ دیاری کراون).
دەسەڵاتی سەرەکی لەم وڵاتەدا فەرماندەیی ڕێبازە ستراتیژییەکانی میزۆپۆتامیا دەکات و کۆنترۆڵی دابینکردنی ئاوی لقەکانی ڕۆژهەڵاتی دیجلە دەکات، کە ئاودێری میزۆپۆتامیا تاڕادەیەکی زۆر پشتی پێدەبەستێت. بۆیە زۆر گرنگە کە دەسەڵاتی باڵا لە کوردستان و میزۆپۆتامیا وەک یەک بێت ; بە واتایەکی تر، کە بەریتانیا پێگەیەکی تایبەتی هەبێت لە کوردستان بە پێچەوانەی هەر زلهێزێکی دیکەی دەرەکی.
لە هەمان کاتدا، ئارگیومێنتەکانی دژ بە لکاندنی کوردستان تەنانەت زیاترن لە هی میزۆپۆتامیا. ئارەزوو دەکرێ کە وڵاتەکە کۆنفیدڕاڵییەکی سەربەخۆی هۆز و شارەکان پێکبهێنێت، و حکومەتی خاوەن شکۆ ئەرکە مامناوەندییەکانی هاوکاری کارگێڕی، کە هاوتایە لەگەڵ بەرپرسیارێتی ڕاستەوخۆ لە بەڕێوەبردنی حکومەت دا بگرێتە ئەستۆ، کە بەنیازن لە میزۆپۆتامیا ئەنجامی بدەن، و کۆنترۆڵکردنی سادەی پەیوەندییە دەرەکییەکان، کە پێشنیار دەکەن لە دۆخی فەرمانڕەوا سەربەخۆکانی نیمچە دوورگەی عەرەبیدا سنووردار بکرێت. لە گردەکاندا پێویستە کۆنترۆڵی بەریتانیا بە کەمترین دەستێوەردانی ڕاستەوخۆ بەکاربهێنرێت. لە ناوچە دەشتاییەکان کە هاوسنوورن لەگەڵ میزۆپۆتامیا، لەو شوێنانە کە کێڵگە نەوتییە گرنگەکان و سەرچاوە سروشتییەکانی دیکەی تێدایە، لەوانەیە ناچار بێت بە شێوازی میزۆپۆتامیا نزیک بێتەوە.
نیشتەجێبوونی نێستۆریەکان لە دۆڵی سەرەوەی زابی گەورە، کە کوردەکان بە هۆی هاندانی تورکیا لە کاتی شەڕدا وێرانکارییان تێدا کردووە، پێویستە بکرێنە ناوچەیەکی خۆبەڕێوەبەری، لە ژێر دەسەڵاتی حکومەتی شازادە-پاتریارکی نێستۆریدا، بە دەستوورێک کە مۆدێلەکەی لە لوبنان وەرگیرابێت- هاوکارییە دەرەکییە پێویستەکان لەلایەن بەریتانیاوە جێبەجێ دەکرێن.