تورکیە

ڕێکارە پیشنیار کراوەکان بۆ هەڵوەشاندنەوە یان پێدا چوونەوە بە پەیمانی لۆزان

هەر وەک لە بەشەکانی پێشووتردا باسی ئارگومێنتەکانی هەڵوەشانەوەمان کرد، دەست بردن بۆ ئەو پەیماننامەیە یان بردنە ژێر پرسیاریی بە دوور لە لایەنە ئەرێنی یان نەرێنییەکانی هەڵوەشانەوە، کارێکی تا ڕادەیەکی زۆر ئەستەمە! بە گشتی، پەیماننامەیەکی نێودەوڵەتی دەتوانرێت بە هۆکاری جیاواز پووچەڵ بکرێتەوە یان بکێشرێتەوە، ئەمەش بەندە بە بڕگە تایبەتەکانی خودی پەیماننامەکە …

درێژەی بابەت »

پەیمانی لۆزان و پرسی کورد: شیکارییەک بۆ دەرئەنجامە مێژووییەکان و ئاستەنگییەکانی ئێستا

پێشەکی پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی ژوییەی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژووییە کە کاریگەریی قوڵی لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک(ئاناتۆلی) هەبووە و دۆخی مافی مرۆڤ بەتایبەتی گەلی کورد هەبووە. ئەم نووسینە شیکارییەکی دەرئەنجامە مێژووییەکانی پەیمانی لۆزان سەبارەت بە پرسی کورد و هەروەها کۆسپەکانی ئێستای بەردەم کورد لە ڕووی مافە بنەڕەتییەکان و …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٤

٤. کاریگەرییە ئەگەرییەکانی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان   ئەگەر پەیمانی لۆزان هەڵوەشێتەوە، ئەوا کاریگەرییە ئەگەرییەکانی چی دەبن؟ لەم بەشەدا بەدواداچوون بۆ دەرئەنجامە سیاسی و یاسایی و جیۆپۆلەتیکیەکانی وەها بڕیارێک دەکەین. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەتوانێت کاریگەری قووڵی هەبێت نەک تەنها لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک، بەڵکو لەسەر پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٣

٣. ئارگیومێنتەکانی دژ بە هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان   لە بەرامبەر ئەو ئارگیومێنتانە کە بۆ هەڵوەشانەوەی پەیمانەکە خرانە ڕوو، ئارگیومێنتی بەهێزیش لە دژی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان هەیە. ئەم ئارگیومێنتانە زۆرجار لەسەر بنەمای ڕەچاوکردنی یاسایی و سیاسی و مێژوویی دامەزراون. لێرەدا هەندێک لە ئارگیومێنتە سەرەکییەکانی دژ بە ‌ەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەخەینەڕوو: یاسایی و …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی١

پێشەکی   پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی تەمموزی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژوویی بوو کە لێکەوتەی قووڵی بۆ ناوچەی ئاسیای بچووک و بۆ پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان هەبوو. بەڵام لە ئیمزاکردنیەوە، پرسی هەڵوەشانەوەی ئەم پەیماننامەیە لەلایەن هەندێک ئەکتەر و توێژەرەوە وروژێنراوە. لەم بابەتەدا شیکارییەکی قووڵ بۆ ئەو ئارگیومێنت و دیدگایانەی پەیوەستن بە …

درێژەی بابەت »

دیاربەکر لە نەقشە و کارتۆگرافیی کۆندا – Diyarbakir

ژمارەیەک نەقشەی کۆن کە ناوی “دیاربەک” یا، “دیاربەکر”یان تێدا بەرچاو ئەکەوێ. بۆ دیتنی سەرچاوەکانیان ئەتوانن کرتە لە سەر وێنەکان بکەن. Diyarbakir ساڵی ١٥٠٠   ساڵی ١٦٥٢   ساڵی ١٦٨٤   ساڵی ١٧١٢   ساڵی ١٧١٢ ساڵی ١٧١٩     ساڵی ١٧٥٨     ساڵی ١٧٩٠    

درێژەی بابەت »

مێژووی گۆڕانی ناوی “پێرشیا” بۆ “ئێران”

زۆر جار باسی نوێ بوون یان کۆنبوونی ناوی وڵاتی ئێران دەکرێ. بە گوێرەی هێندێک بەڵگەی جێ باوەڕ، هەر وەک کتێبی هێندێک مێژوو نووسی وەکو هێرۆدۆت، لە دوای مێدیا یان مێدیەوە، تەنیا ناوێک کە بۆ جیۆگرافییەکی زۆر بەرینتر لە چوارچێوەی سنووری سیاسیی ئەۆڕۆ بۆ وڵاتی ئێران بە کار هاتووە، بریتی بووە …

درێژەی بابەت »

کوردستان لە نەقشە و کارتۆگرافیی کۆندا – بەشی ٤

نەقشەی کوردستان

ڕۆژ لە دوای ڕۆژ و دوا بە دوای بە دیجیتاڵی بوونی ئارشیوە گرینگەکانی دونیا، زانیاری لە مەڕ جێ و واری کورد زیاتر ئاشکرا دەبێ. ئیتر دۆست و دۆژمن دەبێ باوەڕ بە ڕەسەنایەتی ئەو گەلە پرش و بڵاوە بێنێ و ڕیز لە مافی خۆجێیەتی و خاوەندارێتی خاک و وڵاتیان بگرن. لێرەدا …

درێژەی بابەت »

کوردستان لە نەقشە و کارتۆگرافیی کۆندا – بەشی ٣

ڕۆژ لە دوای ڕۆژ و دوا بە دوای بە دیجیتاڵی بوونی ئارشیوە گرینگەکانی دونیا، زانیاری لە مەڕ جێ و واری کورد زیاتر ئاشکرا دەبێ. ئیتر دۆست و دۆژمن دەبێ باوەڕ بە ڕەسەنایەتی ئەو گەلە پرش و بڵاوە بێنێ و ڕیز لە مافی خۆجێیەتی و خاوەندارێتی خاک و وڵاتیان بگرن. لێرەدا …

درێژەی بابەت »

کۆماری ئارارات، یەکەم کۆماری کوردان

شۆڕشگێڕانی کۆماری ئاگری

کوده‌تاکه‌ی کۆمه‌ڵه‌ی ئیتحاد و ته‌ره‌قیی تورکی به ‌سه‌ر سوڵتان عه‌بدوڵحه‌میدی دووه‌م لە ساڵی ١٩٠٨ی زایینی دا، ڕێگەی‌ بۆ کورد خۆش کرد، هەتا بتوانێ پارت و کۆمه‌ڵه‌ی تایبه‌ت به ‌خۆی دابمه‌رزێنێت.  له ‌ڕێکه‌وتی ٢٥/٩/١٩٠٨ کۆمه‌ڵه‌ی ته‌عالی و ته‌ره‌قی کورد لە شاری ئێستامبووڵ، پێته‌ختی ئه‌و کاتی ده‌وڵه‌تی عوسمانلی، له‌لایه‌ن شێخ عه‌بدولقادری نه‌هری …

درێژەی بابەت »

کوردستان لە نەقشەو کارتۆگرافیی کۆندا – بەشی ٢

Kurdistan - کوردستان

ڕۆژ لە دوای ڕۆژ و دوا بە دوای بە دیجیتاڵی بوونی ئارشیوە گرینگەکانی دونیا، زانیاری لە مەڕ جێ و واری کورد زیاتر ئاشکرا دەبێ. ئیتر دۆست و دۆژمن دەبێ باوەڕ بە ڕەسەنایەتی ئەو گەلە پرش و بڵاوە بێنێ و ڕیز لە مافی خۆجێیەتی و خاوەندارێتی خاک و وڵاتیان بگرن. لێرەدا …

درێژەی بابەت »

کوردستان لە نەقشەو کارتۆگرافیی کۆندا – بەشی ١

نەقشەی کوردستان

ڕۆژ لە دوای ڕۆژ و دوا بە دوای بە دیجیتاڵی بوونی ئارشیوە گرینگەکانی دونیا، زانیاری لە مەڕ جێ و واری کورد زیاتر ئاشکرا دەبێ. ئیتر دۆست و دۆژمن دەبێ باوەڕ بە ڕەسەنایەتی ئەو گەلە پرش و بڵاوە بێنێ و ڕیز لە مافی خۆجێیەتی و خاوەندارێتی خاک و وڵاتیان بگرن. لێرەدا …

درێژەی بابەت »

دۆغۆ پەرینچەک كییە؟

دۆغۆ پەرینچەک لە ١٧ی ژۆئەنی ١٩٤٢ لە قازی ئەنتاب، باکووری کوردستان لە دایک بووە. باوکی خەڵکی ئەرزینجانە و ناوی ئەرزینجان کەمالیەلی سادیک پەرینچەکە و دایکی خەڵکی ماڵاتیایە و ناوی لەبیبە پەرینچەکە. باوکی، چوار خۆلی پارلەمان وەکو نوێنەری ئەرزینجان، لە سەر لیستی “ئەدالەت پارتیسی” نوێنەرایەتی کردووە و هاوکات وەکو یارمەتیدەری دادوەری …

درێژەی بابەت »

یاڵچین کووچووک کێیە؟

ژیاننامە و چالاکی بنەماڵەکەی لە حەلەبەوە هاتوونەتە ئەسکەندەروون لە تورکیە. لە ١ی ژووییەی ١٩٣٨ لەو شارە لە دایک بووە. باوکی تورکمەنە و بنەماڵەی دایکی خەڵکی قەفقازن. دوای تەواو کردنی خوێندنی نێوەندی لە ئەسکەندەروون دەڕواتە ئانکارا بۆ خوێندنی زانستە سیاسییەکان لە زانکو ئانکارا. لە ماوەی خوێندنی دا بەرپرسایەتی ؛ فێدراسیۆنی کلووبه …

درێژەی بابەت »