کورد

چی لەبارەی خەزێنە دزراوەکەی زێویە دەزانی؟

لە نووسراوەیەکی ساڵی شەشەمی پاشایەتییەکەیدا، سارگۆنی دووهەم، پاشای ئاشوورییەکان، دەڵێت کە ئیزیرتووی پێتەختی ماناییەکانی سووتاندووە و دەستی بە سەر شارەکانی زیبیە (زیویە) و ئەرمەید دا گرتووە. لە شوێنێکی دیکەدا باسی یاخی بوونی ئۆلۆسۆیی مانایی دەکات و دەڵێت : من ئیزیرتوو، شارە شاهانەکەی، ئیزیبیە و ئەرمەید، قەڵا بە هێزەکانیم گرت و …

درێژەی بابەت »

کورد لە لەوحە گڵییە سوومێرییەکاندا – بەشی ١

ئەم دوو لەوحەیە کە وەرگێڕانەکەیان لێرە دادەنم بەو ژمارانە کە بۆیان دانراوە لە سەر CDLI بوونیان هەیە. CDLI پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە تابلێتە بزمارییەکان لە دامەزراوە جیاوازەکانی جیهان کۆدەکاتەوە و دیجیتاڵییان دەکات. سەردانی فیزیکی بۆ ئارشیڤ و کۆکراوەکان دەست نادات و تەنیا بە شێوەی سەرهێڵ لە بەر دەست دان.   لەوحەی …

درێژەی بابەت »

کولتوری هەلەف و پەیوەندی لە گەڵ کورد

کولتوری هەلەف یان حەلەف، یان کولتوری حەلەفی، کولتوورێکی شوێنەواریی بەردینە نوێیەکانە کە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی تورکیا و باکوری سوریا و باکوری عێراق لە نێوان ساڵانی ٦١٠٠ بۆ ٥٥٠٠ پێش زایین پەرەی سەندووە. کاریگەرییەکەی لە دەرەوەی ئەم ناوچانە هەستی پێدەکرا، بەتایبەتی لە باکووری میزۆپۆتامیا و ئەنادۆڵ. تایبەتمەندییە سەرەکییەکان: سیرامیک: کلتوری حەلەف …

درێژەی بابەت »

ڕێکارە پیشنیار کراوەکان بۆ هەڵوەشاندنەوە یان پێدا چوونەوە بە پەیمانی لۆزان

هەر وەک لە بەشەکانی پێشووتردا باسی ئارگومێنتەکانی هەڵوەشانەوەمان کرد، دەست بردن بۆ ئەو پەیماننامەیە یان بردنە ژێر پرسیاریی بە دوور لە لایەنە ئەرێنی یان نەرێنییەکانی هەڵوەشانەوە، کارێکی تا ڕادەیەکی زۆر ئەستەمە! بە گشتی، پەیماننامەیەکی نێودەوڵەتی دەتوانرێت بە هۆکاری جیاواز پووچەڵ بکرێتەوە یان بکێشرێتەوە، ئەمەش بەندە بە بڕگە تایبەتەکانی خودی پەیماننامەکە …

درێژەی بابەت »

کوردستان لە بەڵگەنامەیەکی نهێنی حکوومەتی بریتانیا – ١٨ی نۆڤامبەری ١٩١٨

بەڵگەیەکی گرینگ کە دەری دەخات هەتا چ ڕادەیەک کوردستان قوربانی دەست و سیاسەتی کۆلۆنیالیستی بریتانییەکان بووە. ئەمە بەڵگەنامەیەکی نهێنی حکوومەتی بریتانیایە بە ڕێکەوتی ١٨ی نوڤامبەری ١٩١٨. دابەزاندنی دەقی تەواوی بەڵگەنامەکە ————————————————– نهێنی بەشی هەواڵگری سیاسی، فەرمانگەی دەرەوە. تایبەت I. یاداشتنامە لە بەرچاو گرتنی سەقامگیری تورکیا و نیمچە دوورگەی عەرەبی . …

درێژەی بابەت »

بەڵگەنامەی پەیوەندیدار بە پەیماننامەی لۆزان

  نێوەڕۆک   بەڵگەنامە    دەقی پێشکەش کراو بە کۆمەڵەی گەلان پەیمانی لۆزان وەرگرتنی ڕاوێژ سەبارەت بە ماددەی ٣، پاراگرافی ٢ی پەیماننامەی لۆزان – زمان فەرەنسی بەڵگەنامە   لێکدانەوەی مادەکانی ٤٧ و ٥٠ و ٥١ی پەیماننامەکە بەڵگەنامە   سنووری نێوان تورکیا و ئێراق – پەیمانی نێوان بەریتانیا و ئێراق بەڵگەنامە …

درێژەی بابەت »

پەیمانی لۆزان و پرسی کورد: شیکارییەک بۆ دەرئەنجامە مێژووییەکان و ئاستەنگییەکانی ئێستا

پێشەکی پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی ژوییەی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژووییە کە کاریگەریی قوڵی لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک(ئاناتۆلی) هەبووە و دۆخی مافی مرۆڤ بەتایبەتی گەلی کورد هەبووە. ئەم نووسینە شیکارییەکی دەرئەنجامە مێژووییەکانی پەیمانی لۆزان سەبارەت بە پرسی کورد و هەروەها کۆسپەکانی ئێستای بەردەم کورد لە ڕووی مافە بنەڕەتییەکان و …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٥

٥. ئاسۆی داهاتوو بۆ پەیمانی لۆزان   پەیمانی لۆزان وەک ڕێککەوتنێکی مێژوویی کە دانی بە سنوور و مافی هێندێ لە کەمینەکانی لە تورکیادا نا، پرسیاری گرنگ لەبارەی داهاتووی و پەیوەندییەکەی لە چوارچێوەی جیهانی ئەمڕۆدا دەوروژێنێت. لێرەدا چەند ئاسۆیەکی داهاتوو بۆ پەیماننامەکە دەخەینەڕوو:   هەڵوەشانەوە : دیدگەیەکی ڕادیکاڵ بوونی هەیە کە …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٤

٤. کاریگەرییە ئەگەرییەکانی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان   ئەگەر پەیمانی لۆزان هەڵوەشێتەوە، ئەوا کاریگەرییە ئەگەرییەکانی چی دەبن؟ لەم بەشەدا بەدواداچوون بۆ دەرئەنجامە سیاسی و یاسایی و جیۆپۆلەتیکیەکانی وەها بڕیارێک دەکەین. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەتوانێت کاریگەری قووڵی هەبێت نەک تەنها لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک، بەڵکو لەسەر پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٣

٣. ئارگیومێنتەکانی دژ بە هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان   لە بەرامبەر ئەو ئارگیومێنتانە کە بۆ هەڵوەشانەوەی پەیمانەکە خرانە ڕوو، ئارگیومێنتی بەهێزیش لە دژی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان هەیە. ئەم ئارگیومێنتانە زۆرجار لەسەر بنەمای ڕەچاوکردنی یاسایی و سیاسی و مێژوویی دامەزراون. لێرەدا هەندێک لە ئارگیومێنتە سەرەکییەکانی دژ بە ‌ەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەخەینەڕوو: یاسایی و …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی٢

٢. ئەو ئارگیومێنتانە لە دەتوانن یارمەتیدەری هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان بن   هەندێک لە شارەزا و توێژەران پێیان وایە کە دەتوانرێت دەستکاری پەیمانی لۆزان بکرێت یان هەڵبوەشێنرێتەوە. ئەم ئارگیومێنتانە زۆرجار لەسەر بنەمای پرسگەلێکی پەیوەست بە مافی کەمینەکان و سنوورە خاکییەکان و گۆڕانکارییە سیاسییەکان دامەزراون. هەندێک دەڵێن کە بڕگەکانی پەیماننامەکە چیتر پێداویستی …

درێژەی بابەت »

هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان: شیکارییەکی قووڵی ئارگیومێنت و دیدگاکان- بەشی١

پێشەکی   پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی تەمموزی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژوویی بوو کە لێکەوتەی قووڵی بۆ ناوچەی ئاسیای بچووک و بۆ پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان هەبوو. بەڵام لە ئیمزاکردنیەوە، پرسی هەڵوەشانەوەی ئەم پەیماننامەیە لەلایەن هەندێک ئەکتەر و توێژەرەوە وروژێنراوە. لەم بابەتەدا شیکارییەکی قووڵ بۆ ئەو ئارگیومێنت و دیدگایانەی پەیوەستن بە …

درێژەی بابەت »

کۆنەشاری مەردەمان لە باشووی کوردستان

مەردەمان (ماردامان) شارێکی کۆنی باکووری میزۆپۆتامیایە، کە شوێنەوار و کەلاوەکانی لە “باسێتکێ” لە پارێزگای دهۆک لە باشووری کوردستان دۆزراونەتەوە. یەکەم بەڵگەی هەبوونی ئەو شارە هۆنراوەیەکی ئاکێدییەکانە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەزراەی دووهەمی پێش زایین. لەو هۆنراوەیەدا ئاماژە بە ناوی “دوهسوو سوو” پادشای ئەو شارە دراوە و ناوی لە گەڵ ژمارەیەک …

درێژەی بابەت »